هیدروژئوشیمی آب های زیرزمینی در شمال و شرق تفتان، جنوب شرق ایران، با تأکید بر اثرات دراز مدت آتشفشان تفتان

با این فرض که آتشفشان تفتان در جنوب شرق ایران، در طول بیش از 5 میلیون سال فعالیت، از طریق چرخه ژئوشیمیایی بر ترکیب شیمیایی آبخوان های اطراف تأثیر گذاشته است، در این پژوهش ویژگی های هیدروژئوشیمیایی آبخوان های لادیز، میرجاوه و تهلاب، در مجاورت بلافصل شمال و شرق تفتان، مطالعه شده اند. آب های زیرزمینی منطقه از لحاظ عناصر na، ca، mg، s، al، sb، as، hg و se به ترتیب حداکثر مقادیر 106× 91/1، 106× 38/5، 106× 56/2، 106× 73/8، 54، 15، 5/17، 1/31 و 15 میکرو گرم بر لیتر را نشان می دهند. حداکثر مقادیر عناصر مذکور به ترتیب 6/9، 7/2، 1/2، 5/10، 1/1، 5/2، 8/1، 6/15 و 5/1 برابر حداکثر مقدار مجاز هستند. در نتیجه آبخوان های نامبرده از نظر این عناصر آلودگی نشان می دهند.ph آب های زیرزمینی مقادیری بین 6/6 تا 9/7 نشان می دهند. مقادیر پتانسیل اکسیداسیون-احیاء (eh) اندازه گیری شده بین 15/0 تا 22/0 ولت، بیانگر شرایط اکسیدان است. با توجه به شرایط پتانسیل اکسیداسیون - احیاء (eh) و ph در سیستم های کربناتی، سیلیکاتی و سولفاتی گونه های غالب به ترتیب hco3-، h4sio4 و so42- هستند. به علاوه، عناصر فرعی نابهنجار در آب های زیرزمینی منطقه بصورت گونه های al2o3. h2o (s) و (aq) alo2-، (aq) hsbo2، (aq) h2aso4- و (aq) haso42-، hg (aq)، (aq) hseo2- و (aq) seo22- یافت می شوند. در آب های زیرزمینی منطقه عناصر مهم از نظر زیست محیطی ارسنیک و جیوه هستند. اکسید آهن و کاتیون منگنز در کاهش غلظت ارسنیک آب های زیرزمینی منطقه موثر بوده اند. رخداد همزمان hg، sb، se و ag در برخی از نمونه های معین به انحلال رگه های اپی ترمال ربط داده شده است. بر اساس دیاگرام های پایداری، کانی های مونت موریونیت، کائولینیت، فلدسپار پتاسیم و گیبسیت در آب های زیرزمینی منطقه بیشترین امکان حضور را دارند. با توجه به ph اندازه گیری شده و نقطه بار صفر (pzc) بار سطحی کانی های مذکور منفی است؛ از این رو به احتمال زیاد باعث جذب سطحی کاتیون ها و کمپلکس های محلول با بار مثبت شده اند.